Η παροχή ιατρικής φροντίδας βασίζεται στην προσεκτική εκτέλεση και εφαρμογή κανόνων και πρωτοκόλλων από ιατρούς και άλλο παραϊατρικό προσωπικό. Τις περισσότερες φορές η ιατρική αμέλεια συμβαίνει όταν ένας ιατρός δεν ακολουθήσει με τον ορθό τρόπο ή εφαρμόσει λανθασμένα αυτά τα καθιερωμένα πρότυπα.

Για να διαπιστωθεί κατά πόσο υπήρξε σε μια συγκεκριμένη περίπτωση ιατρική αμέλεια ή όχι, θα πρέπει να απαντηθεί το ερώτημα κατά πόσον ένα ικανός ιατρός θα ενεργούσε διαφορετικά αντιμέτωπος με την ίδια περίπτωση. Εάν ένας ικανός ιατρός θα προέβαινε στις ίδιες ενέργειες ή θα συνιστούσε την ίδια θεραπεία και η μόνη διαφορά θα ήταν το (κακό) αποτέλεσμα, τότε δεν υπάρχει καλή υπόθεση για ιατρική αμέλεια.Παραδείγματα περιπτώσεων που θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε μια επιτυχή αγωγή για ιατρική αμέλεια είναι τα ακόλουθα:•    Ο ασθενής παραπονείται επανειλημμένως για στομαχόπονο στον παθολόγο του ο οποίος δεν δίδει οδηγίες για τη διεξαγωγή των ορθών ελέγχων μέχρι να είναι πλέον αργά και ο ασθενής αναπτύσσει καρκίνο του στομάχου (γαστρικό καρκίνο) που είναι πλέον σε τόσο προχωρημένο βαθμό που δεν μπορεί να θεραπευθεί. Η καθυστέρηση στη διάγνωση, η λανθασμένη διάγνωση ή ακόμα και η έλλειψη δίαγνωσης οδηγούν συχνά σε αγωγές για ιατρική αμέλεια.•    Ένας ασθενής υποφέρει από συνήθεις επιπλοκές που προκύπτουν μετά από μια εγχείρηση ενώ δεν ενημερώθηκε για αυτές τις επιπλοκές εκ των προτέρων. Η ελλειπής ενημέρωση ασθενούς συνιστά ιατρική αμέλεια και παραβιάζει τα δικαιώματα των ασθενών που στην Κύπρο προστατεύονται νομοθετικά.•    Ένα ατύχημα συμβαίνει στο νοσοκομείο διότι ένα μέλος του παραϊατρικού προσωπικού δεν βοήθησε σωστά κάποιο ηλικιωμένο ασθενή να σηκωθεί από το κρεβάτι με αποτέλεσμα ένα σπασμένο ισχίο•    Ένας γυναικολόγος υπεύθυνος για τον προγεννητικό έλεγχο αποτυγχάνει να διενεργήσει ικανοποιητικά τον προγεννητικό έλεγχο με αποτέλεσμα τη μη έγκαιρη διαπίστωση βλάβης στο έμβρυο.Πριν την καταχώριση μιας αγωγής για ιατρική αμέλεια, ένας έμπειρος ιατρός θα πρέπει να μελετήσει όλα τα σχετικά ιατρικά αρχεία που αφορούν την υπόθεση για να επιβεβαιώσει ότι υπήρξε ιατρική αμέλεια. Αυτός ο εμπειρογνώμονας θα πρέπει να είναι της ίδιας ειδικότητας με τον εναγόμενο ιατρό και θα πρέπει να είναι σε θέση να καταθέσει στο Δικαστήριο ότι ο εναγόμενος ιατρός ενήργησε με τέτοιο τρόπο που κανένας ικανός ιατρός θα ενεργούσε υπό τις περιστάσεις. Το επίδικο θέμα σε κάθε αγωγή για ιατρική αμέλεια είναι κατά πόσο ο εναγόμενος ιατρός δεν κατέβαλε τη δεξιότητα ή την επιμέλεια που θα αναμενόταν από το μέσο συνετό ιατρό της εξειδίκευσής του. Ο εμπειρογνώμονας ιατρός θα πρέπει να εξετάσει το ιατρικό ιστορικό σας και το ιατρικό σας αρχείο, όλες τις πληροφορίες σχετικά με την υγεία σας και τις επιλογές ως προς τη θεραπεία σας. Αυτή η πληροφόρηση είναι απαραίτητη για να καθοριστεί κατά πόσον υπήρξε ιατρική αμέλεια στην περίπτωσή σας ή όχι.Ένας δικηγόρος που ασχολείται με το δίκαιο της ιατρική αμέλειας θα μπορέσει να σας βοηθήσει να λάβετε την απόφασή σας κατά πόσον θα προχωρήσετε με αγωγή εναντίον του ιατρού σας ή του νοσοκομείου σας. Θα μελετήσει προσεκτικά τα γεγονότα και το ιστορικό και θα μπορέσει να αποφανθεί με σχετική βεβαιότητα εκ των προτέρων κατά πόσο υπάρχει καλό αγώγιμο δικαίωμα για να προχωρήσετε.